การออกแบบฐานข้อมูลโดยใช้ E-R โมเดล

เพื่อให้เกิดความเข้าใจถึงการออกแบบฐานข้อมูลได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ในที่นี้ขอเสนอตัวอย่างระบบฐานข้อมูลงานซื้อขายสินค้าในซุปเปอร์สโตร์มาประกอบ ดังนี้

บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด เป็นบริษัทที่ดำเนินการสั่งซื้อสินค้าจากบริษัทขายส่งหลายแห่งเพื่อนำมาทำการจำหน่ายให้แก่ลูกค้าทั่วไป โดยบริษัทจะทำการสั่งซื้อสินค้าแต่ละรายการจากบริษัทขายส่งเมื่อปริมาณสินค้าแต่ละรายการที่จัดเก็บไว้ในคลังสินค้าต่ำกว่าปริมาณสินค้า ณ จุดสั่งซื้อ ดังนั้น บริษัทขายส่งหนึ่งรายอาจจัดส่งสินค้าให้แก่ บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด ได้หลายรายการ โดยสินค้าหนึ่งรายการจะมาจากบริษัทขายส่งเพียงแห่งเดียวเท่านั้น

ในการจัดส่งสินค้า บริษัทขายส่งจะนำสินค้ามาส่งให้แก่ บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด ครบทุกรายการตามที่ระบุมาในใบสั่งซื้อ พร้อมทั้งทำการออกใบส่งสินค้ามาให้หนึ่งใบต่อใบสั่งซื้อหนึ่งใบ ดังนั้น ในแต่ละครั้งของการจัดส่งสินค้าจากบริษัทขายส่งหนึ่งแห่ง บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด อาจได้รับใบส่ง สินค้าจากบริษัทขายส่งแห่งนั้นมากกว่าหนึ่งใบ โดยเลขที่ใบส่งสินค้าแต่ละใบจากบริษัทขายส่งแห่งนั้นจะ ไม่ซ้ำกัน

ในการจำหน่ายสินค้าให้แก่ลูกค้าทั่วไป บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด จะทำการออกใบเสร็จ รับเงินให้แก่ลูกค้าที่ทำการซื้อสินค้าแต่ละครั้ง ๆ ละหนึ่งราย ดังนั้น หากลูกค้าหนึ่งรายทำการซื้อสินค้า หลายครั้ง ลูกค้าจะได้รับใบเสร็จรับเงินหลายใบ โดยเลขที่ใบเสร็จรับเงินแต่ละใบนั้นจะไม่ซ้ำกันเลย ซึ่งใบเสร็จรับเงินแต่ละใบอาจมีรายการสินค้าได้หลายรายการ ฉะนั้นสินค้าหนึ่งรายการอาจมีการระบุในใบเสร็จรับเงินได้หลายใบ

ทั้งนี้ ในการดำเนินงาน บริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด ต้องการรายงานในเรื่องต่าง ๆ ได้แก่ รายงานการสั่งซื้อสินค้าจากบริษัทขายส่ง รายงานการจำหน่ายสินค้า และรายงานสินค้าคงเหลือในคลัง

จากรายละเอียดข้างต้น เมื่อทำการวิเคราะห์เพื่อหาเอนทิตีที่เกี่ยวข้องจะพบว่า มี 5 เอนทิตีคือ

• เอนทิตีสินค้า เป็นเอนทิตีที่แสดงรายละเอียดของสินค้าในบริษัท สิปปกรซุปเปอร์สโตร์ จำกัด
• เอนทิตีใบสั่งซื้อสินค้า เป็นเอนทิตีที่แสดงรายละเอียดของใบสั่งซื้อสินค้าแต่ละใบ
• เอนทิตีบริษัทขายส่ง เป็นเอนทิตีที่แสดงรายละเอียดของบริษัทขายส่ง
• เอนทิตีใบส่งสินค้า เป็นเอนทิตีที่แสดงรายละเอียดของใบส่งสินค้าแต่ละใบ
• เอนทิตีใบเสร็จรับเงิน เป็นเอนทิตีที่แสดงรายละเอียดของใบเสร็จรับเงินแต่ละใบ

เมื่อทำการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีจะพบว่า มี 7 ความสัมพันธ์ คือ

• ความสัมพันธ์การจัดซื้อ เป็นความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีสินค้าและเอนทิตี ใบสั่งซื้อสินค้า เนื่องจากสินค้าหนึ่งรายการอาจมีการระบุในใบสั่งซื้อสินค้าได้หลายใบ และใบสั่งซื้อสินค้าหนึ่งใบอาจระบุสินค้าได้หลายรายการ

ดังนั้น จึงมีการแปลงความสัมพันธ์การจัดซื้อเป็นความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีแบบหนึ่งต่อกลุ่มด้วยการสร้าง Composite Entity การจัดซื้อ

• ความสัมพันธ์การสั่งซื้อ เป็นความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีบริษัทขายส่งและ เอนทิตีใบสั่งซื้อสินค้า เนื่องจากบริษัทขายส่งหนึ่งรายอาจได้รับใบสั่งซื้อสินค้าหลายใบ และใบสั่งซื้อสินค้า หนึ่งใบจะส่งไปยังบริษัทขายส่งเพียงแห่งเดียวเท่านั้น

• ความสัมพันธ์การนำส่ง เป็นความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีบริษัทขายส่งและ เอนทิตีสินค้า เนื่องจากบริษัทขายส่งหนึ่งรายอาจนำส่งสินค้าได้มากกว่าหนึ่งรายการ และสินค้าหนึ่งรายการจะมาจากบริษัทขายส่งเพียงแห่งเดียวเท่านั้น

• ความสัมพันธ์การออก เป็นความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีบริษัทขายส่งและ เอนทิตีใบส่งสินค้า เนื่องจากบริษัทขายส่งหนึ่งรายอาจออกใบส่งสินค้ามาให้ได้หลายใบ และใบส่งสินค้าหนึ่งใบจะจัดทำมาจากบริษัทขายส่งเพียงแห่งเดียวเท่านั้น

• ความสัมพันธ์การจัดทำ เป็นความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อหนึ่งระหว่างเอนทิตีใบสั่งซื้อสินค้าและ เอนทิตีใบส่งสินค้า เนื่องจากใบสั่งซื้อสินค้าหนึ่งใบจะนำมาจัดทำใบส่งสินค้าได้เพียงหนึ่งใบ และใบส่งสินค้าหนึ่งใบจะจัดทำมาจากใบสั่งซื้อสินค้าเพียงหนึ่งใบเท่านั้น

• ความสัมพันธ์การส่ง เป็นความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีสินค้าและเอนทิตีใบส่งสินค้า เนื่องจากสินค้าหนึ่งรายการอาจมีการระบุในใบส่งสินค้าได้หลายใบ และใบส่งสินค้าหนึ่งใบอาจระบุ สินค้าได้หลายรายการ

ดังนั้น จึงมีการแปลงความสัมพันธ์การส่งเป็นความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีแบบหนึ่งต่อกลุ่มด้วยการสร้าง Composite Entity การจัดทำ

• ความสัมพันธ์การขาย เป็นความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่มระหว่างเอนทิตีสินค้าและเอนทิตี ใบเสร็จรับเงิน เนื่องจากสินค้าหนึ่งรายการอาจมีการระบุในใบเสร็จรับเงินได้หลายใบ และใบเสร็จรับเงิน หนึ่งใบอาจระบุสินค้าได้หลายรายการ

ดังนั้น จึงมีการแปลงความสัมพันธ์การจัดทำเป็นความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีแบบหนึ่งต่อกลุ่มด้วยการสร้าง Composite Entity การขาย

จากเอนทิตีและความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีที่ทำการวิเคราะห์ได้ในข้อ 2 สามารถนำมากำหนด คุณลักษณะ คีย์หลัก และความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตีด้วยสัญลักษณ์ที่ใช้ในอี-อาร์โมเดลได้ดังนี้

---

2.1 การออกแบบฐานข้อมูลโดยใช้ E-R โมเดล 2.2 การทำให้ฐานข้อมูลเป็นรูปแบบที่เป็นบรรทัดฐาน 2.3 การใช้ภาษาเอสคิวแอลกับฐานข้อมูล